Metody odbudowywania mowy w afazji

L.S. Cwietkowa

Książka „Metody odbudowywania mowy w afazji” autorstwa L.S. Cwietkowej przedstawia kompleksowy przegląd metod i technik stosowanych w rehabilitacji osób z afazją. Praca koncentruje się na różnorodnych formach afazji, opisując zarówno te bardziej znane, jak i rzadsze typy, oraz szczegółowo omawia strategie terapeutyczne, które mogą być użyteczne w procesie rehabilitacji

Na początku książki autorka wprowadza czytelnika w tematykę afazji, wyjaśniając, że jest to zaburzenie mowy wynikające z uszkodzenia mózgu, najczęściej w wyniku udaru. Afazja może przybierać różne formy, w zależności od obszaru mózgu, który został uszkodzony. Wśród najczęściej omawianych rodzajów afazji znajdują się afazja motoryczna eferentna, afazja motoryczna aferentna, afazja amnestyczna oraz afazja semantyczna.

Afazja motoryczna eferentna charakteryzuje się trudnościami w płynności mowy, co jest wynikiem uszkodzenia ośrodków mózgowych odpowiedzialnych za planowanie i sekwencjonowanie ruchów artykulacyjnych. Pacjenci z tym typem afazji często doświadczają perseveracji i echolalii, co znacząco utrudnia im komunikację. Rehabilitacja na wczesnym etapie skupia się na aktywizacji pacjenta, zarówno werbalnej, jak i psychologicznej, a także na przezwyciężeniu inercyjności procesów mowy za pomocą metod powtarzania i technik rytmiczno-melodycznych.

Afazja motoryczna aferentna jest wynikiem uszkodzenia rejonów za bruzdą postcentralną w lewej półkuli mózgu, co prowadzi do zaburzeń kinestezji mowy. Pacjenci mają trudności z artykulacją poszczególnych dźwięków, co wpływa na wszystkie rodzaje mowy ustnej i pisanej. Rehabilitacja koncentruje się na przywróceniu kinestetycznych odczuć związanych z artykulacją oraz na ćwiczeniach mających na celu poprawę precyzji ruchów artykulacyjnych.

Afazja amnestyczna, zwana także afazją nominacyjną, charakteryzuje się trudnościami w aktualizacji słów, co prowadzi do werbalnych parafazji i zapaści mnestycznych. Pacjenci mają problemy z przypomnieniem sobie nazw przedmiotów, mimo że ich organizacja syntaktyczna mowy jest zachowana. Rehabilitacja na pierwszym etapie skupia się na rozszerzeniu aktywnego słownika pacjenta poprzez odbudowanie gnostycznej podstawy słowa, natomiast drugi etap koncentruje się na aktualizacji znaczeniowych związków słów za pomocą metod takich jak „bliskie związki słowa” i „więzi ukierunkowane”.

Afazja semantyczna powstaje w wyniku uszkodzeń styku ciemieniowo-potylicznego lewej półkuli. Głównym objawem jest defekt rozumienia mowy, szczególnie w zakresie konstrukcji logiczno-gramatycznych. Pacjenci mają trudności z percepcją symultatywną elementów mowy oraz z rozumieniem złożonych konstrukcji syntaktycznych. Rehabilitacja skupia się na poprawie zdolności do symultatywnej percepcji i organizacji logiczno-gramatycznej mowy poprzez ćwiczenia z różnymi formami zdań i ich gramatycznych struktur.

Książka oferuje także szczegółowe opisy metod terapeutycznych, takich jak metoda powtarzania, metoda rytmiczno-melodyczna oraz ćwiczenia kinestetyczne. Każda z tych metod jest dokładnie opisana, z uwzględnieniem jej zastosowania w różnych etapach rehabilitacji i jej efektywności w poprawie specyficznych deficytów mowy. Ponadto, autorka podkreśla znaczenie indywidualnego podejścia do każdego pacjenta, dostosowując terapię do jego specyficznych potrzeb i deficytów językowych.

Podsumowując, „Metody odbudowywania mowy w afazji” to wartościowa publikacja, która stanowi istotne źródło wiedzy dla logopedów, terapeutów mowy oraz innych specjalistów pracujących z osobami dotkniętymi afazją. Książka oferuje zarówno teoretyczne podstawy, jak i praktyczne wskazówki, umożliwiające skuteczną rehabilitację pacjentów z różnymi typami afazji.